Αποσύρθηκε από το νομοσχέδιο το χρονοδιάγραμμα για τα ηλεκτρονικά συγγράμματα
Στην τελική μορφή του νομοσχεδίου για τα πανεπιστήμια, που κατατέθηκε στη Βουλή στις 22 Ιουλίου, απαλείφτηκε εντελώς η παράγραφος 2 του άρθρου 37 του προσχεδίου, που όριζε πως από το ακαδημαϊκό έτος 2014-15 σταματάει η διανομή των τυπωμένων συγγραμμάτων και αυτά αντικαθίστανται από πρόσβαση σε βάση δεδομένων με ηλεκτρονικά συγγράμματα. Έτσι, το νομοσχέδιο δεν προβλέπει πλέον κάποιο χρονοδιάγραμμα για την αντικατάσταση των τυπωμένων από τα ηλεκτρονικά συγγράμματα ούτε αναφέρει ρητά ότι θα σταματήσει η διανομή τυπωμένων συγγραμμάτων. Έιχε προηγηθεί δήλωση της υπουργού Παιδείας ότι εξετάζει να αναβάλει την εφαρμογή του μέτρου. Παραμένει πάντως η διάταξη που ορίζει πως πλέον συγγράμματα θεωρούνται τόσο τα τυπωμένα όσο και τα ηλεκτρονικά. Επι της ουσίας τα σχέδια του Υπουργείου για τα συγγράμματα δεν αλλάζουν, αλλά, μετά τις αντιδράσεις, ο χρόνος αντικατάστασης των τυπωμένων συγγραμμάτων από ηλεκτρονικά δεν προσδιορίζεται και παραπέμπεται σε υπουργικές αποφάσεις.
Έτσι, για τα ηλεκτρονικά συγγράμματα η κυριότερη διάταξη είναι η παράγραφος 1 του άρθρου 37:
Διδακτικό σύγγραμμα θεωρείται κάθε έντυπο ή ηλεκτρονικό βιβλίο, περιλαμβανομένων των ηλεκτρονικών βιβλίων ελεύθερης πρόσβασης, καθώς και οι έντυπες ή ηλεκτρονικές ακαδημαϊκές σημειώσεις, ύστερα από την έγκρισή τους από τις συνελεύσεις των τμημάτων σύμφωνα με την περίπτωση δ΄ της παραγράφου 6 του άρθρου 10, τα οποία ανταποκρίνονται κατά τρόπο ολοκληρωμένο στο γνωστικό αντικείμενο ενός μαθήματος και καλύπτουν ολόκληρο ή το μεγαλύτερο μέρος της ύλης και του περιεχομένου του, όπως αυτά καθορίζονται στον κανονισμό προπτυχιακών σπουδών, σύμφωνα με το εγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών της οικείας σχολής. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ρυθμίζονται τα θέματα που αφορούν τη διάθεση στους φοιτητές των ηλεκτρονικών σημειώσεων και των ηλεκτρονικών βιβλίων, καθώς και την καταβολή αμοιβής στους συγγραφείς τους.
Σύμφωνα με την παράγραφο αυτή:
- Έντυπο και ηλεκτρονικό βιβλίο θεωρούνται εξίσου συγγράμματα, η κατάργηση της διανομής έντυπων συγγραμμάτων και η αποκλειστική διάθεση ηλεκτρονικών είναι ζήτημα απλής υπουργικής απόφασης
- Ως διανομή ηλεκτρονικού συγγράμματος θεωρείται και η παραπομπή για κατέβασμα ήδη δωρεάν βιβλίου στο internet, αρκεί να το εγκρίνει η συνέλευση των καθηγητών του κάθε πανεπιστημιακού τμήματος και να καλύπτουν το διδασκόμενο αντικείμενο.
- Σύγγραμμα θεωρούνται ακόμα και οι σημειώσεις των καθηγητών, έντυπες ή αναρτημένες ηλεκτρονικά στο internet, επίσης αρκεί να το εγκρίνει η συνέλευση των καθηγητών του κάθε πανεπιστημιακού τμήματος και να καλύπτουν το διδασκόμενο αντικείμενο
- Η αμοιβή που θα καταβάλλεται στους συγγραφείς καθορίζεται επίης από μελλοντική υπουργική απόφαση.
Επομένως, με βάση το νομοσχέδιο, το Υπουργείο μπορεί ανά πάσα στιγμή να σταματήσει τη διανομή τυπωμένων συγγραμμάτων, ενώ το κάθε τμήμα στα πανεπιστήμια να θεωρήσει πως έχει δώσει σύγγραμμα αφού παραπέμπει σε δωρεάν βιβλίο στο internet ή αφού οι σημειώσεις του καθηγητή είναι αναρτημένες στο internet. Όπως φαίνεται και από την ορολογία, οι σημειώσεις, συνήθως συνοπτικές και κωδικοποιημένες, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από το ολοκληρωμένο εγχειρίδιο. Από την άλλη, είναι πολύ λίγο το (νόμιμο) δωρεάν περιεχόμενο στο internet που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως σύγγραμμα.
Στη συζήτηση που έγινε μέσω internet τη Δευτέρα, 25 Ιουλίου, η υπουργός Παιδείας Άννα Διαμαντοπούλου επισήμανε πάντως και πάλι ότι “Στο διαδίκτυο θα αναρτώνται όλα τα βιβλία και όχι μόνο οι σημειώσεις, με εξασφαλισμένη την πρόσβαση όλων σε όλα” Ενώ την επόμενη ημέρα στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων στη Βουλή ανέφερε ότι στόχος του Υπουργείου είναι σε δύο χρόνια από σήμερα, “το 2013-2014 να μπορούν όλα τα Πανεπιστήμια, σε όλα τα μαθήματα, να παρέχουν στους φοιτητές τους και ηλεκτρονική πρόσβαση. Θα μπορούν να επιλέξουν και ηλεκτρονικό βιβλίο”
Κρίσιμα ζητήματα πάντως ακόμα και για τη διάθεση των συγγραμμάτων παράλληλα σε ηλεκτρονική και τυπωμένη μορφή είναι ανοιχτά. Όπως φάνηκε και από την ιδιαίτερα επικριτική για το Υπουργείο ανακοίνωση των συλλόγων των εκδοτών, τίποτα δεν έχει συζητηθεί για το πώς και πόσο θα κοστολογούνται τα ηλεκτρονικά συγγράμματα.
Εξακολουθεί επίσης να μην έχει γίνει καμία ανακοίνωση για software που θα καλύπτει τις διδακτικές και ερευνητικές ανάγκες των σπουδαστών και των φοιτητών σε σχέση με τα ηλεκτρονικά συγγράμματα (σημειώσεις, υπογραμμίσεις, παράλληλη ανάγνωση κλπ), ενώ αντίστοιχα όλα δείχνουν πως το κόστος της ηλεκτρονικής συσκευής για την ανάγνωσή τους (υπολογιστής, tablet PC, ηλεκτρονικός αναγνώστης) δε θα καλύπτεται από το Υπουργείο Παιδείας.
