Η Microsoft είχε έτοιμο ηλεκτρονικό αναγνώστη το 1998 αλλά ο Bill Gates προέβαλε βέτο (και μάλλον είχε δίκιο)

Σε ένα αρκετά επιθετικό αφιέρωμα του αμερικάνικου περιοδικού Vanity Fair αυτού του μήνα, με τον χαρακτηριστικό τίτλο “Η πτώση της Microsoft“, δημοσιεύεται για πρώτη φορά ότι η Microsoft το 1998 είχε έτοιμο για την παραγωγή έναν ηλεκτρονικό αναγνώση, που όμως δεν προχώρησε μετά την απόρριψη της ιδέας προσωπικά από τον Bill Gates, διευθύνοντα σύμβουλο ακόμα τότε της εταιρίας. Μέχρι σήμερα η Microsoft δε διαθέτει ηλεκτρονικό αναγνώστη, ενώ και γενικότερα δεν έχει παρουσία στα ηλεκτρονικά βιβλία.

Με βάση με μια εκδοχή που δημοσιεύει το Vanity Fair και προέρχεται από μέλος της ομάδας που ανέπτυσσε τη συσκευή, ο ηλεκτρονικός αναγνώστης, ολοκληρωμένο μοντέλο που θα μπορούσε να μπει σύντομα στην παραγωγή, απορρίφτηκε γιατί τα μενού και η εμφάνιση του software (το User Interface) δεν έμοιαζαν με το λειτουργικό σύστημα Windows της εταιρίας, αλλά και την εμμονή της της Microsoft για άμεσα και μεγάλα κέρδη. Έτσι, η ομάδα ανάπτυξης αναγκάστηκε να στραφεί στην εξέλιξη της σουίτας Office της εταιρίας. 

Άλλος πρώην εργαζόμενος στην εταιρία ότι το πρόβλημα δεν ήταν η απληστία για άμεσα κέρδη, αλλά ότι η οθόνη αφής, καθώς το Office ήταν σχεδιασμένο να λειτουργεί με πληκτρολόγιο, όχι με γραφίδα ή το δάκτυλο. Ήταν δηλαδή θέμα των γενικότερων προκαταλήψεων της εταιρίας, που επέμενε στα παραδοσιακά της προϊόντα, τα Windows και το Office, και για χάρη τους θυσίαζε ό,τι καινοτόμο πίστευε πώς δεν ήταν συμβατό με αυτά.

Παρά τον κατηγορηματικό τόνο του άρθρου (και όσων αναδημοσίευσαν τα επιχειρήματά του), ότι η Microsoft και ο Bill Gates προσωπικά απέρριπταν τις καινομίες σε software και συσκευές με αποτέλεσμα η κάποτε παντοδύναμη εταιρία να έχει μείνει πίσω στην εποχή των post-PC devices όπως το iPhone και το iPad, ο Gates μπορεί να μην είχε άδικο όταν απέρριπτε, το 1998, τον ηλεκτρονικό αναγνώστη της Microsoft.

Για να αποτιμήσουμε την απόφασή του πρέπει να πάμε πίσω στο 1998. Τότε κυριαρχούσαν τα PC με λειτουργικό Windows (και μόλις δύο χρόνια πριν ο Steve Jobs είχε επιστρέψει στην Apple). Υπήρχαν όμως τα πρώτα στοιχεία αυτού που βλέπουμε σήμερα με τα “έξυπνα” κινητά. Ήταν τα Palmtops (ή PDA, δηλαδή “Personal Digital Assistant”), υπολογιστές τσέπης με οθόνη που δεχόταν εντολές με γραφίδα. Δεν ήταν τηλέφωνα και είχαν πολύ λίγες δυνατότητες σε σχέση με τα σημερινά smartphones. Όμως αυτό ήταν το πρώτο κύμα των post-PC devices.

Microsoft Reader και e-book σε μορφή LIT στο ASUS Α626,

PDA με Windows Mobile 5.0 και οθόνη LCD 3,5 ιντσών (πηγή)

Και στα Palmtops η Microsoft, με το λειτουργικό της Windows CE, ήταν σαφώς παρούσα (αν και η εταιρία Palm έκανε καλύτερη δουλειά). Αυτή η κατηγορία συσκευών ποτέ βέβαια δεν απέκτησε μαζικό κοινό. Η Microsoft πάντως είχε φροντίσει από το 2000, δύο χρόνια μετά την απόρριψη του ηλεκτρονικού αναγνώστη, να διαθέτει το πρόγραμμα Microsoft Reader για την ανάγνωση ebooks στις συσκευές.

Από την άλλη πλευρά, το 1998 δεν μπορούσε να φτιαχτεί συσκευή που να είναι πραγματικά ηλεκτρονικός αναγνώστης. Πράγματι, κυκλοφορούσαν το Rocket ebook και το SoftBook και το πρώτο Cybook. Αλλά δεν είχαν οθόνη ηλεκτρονικού χαρτιού, πραγματικά ξεκούραστη για ανάγνωση, είχαν απλά την οθόνη ενός Palmtop, απλά πιο μεγάλη. Και δεν ήταν επιτυχημένα.

Το ηλεκτρονικό χαρτί είχε ανακαλυφτεί πολύ πρόσφατα, η εταιρία που το κατασκεύασε (και το κατασκευάζει και σήμερα), η E Ink, είχε ιδρυθεί το 1997. Μόνο το 2004 το ηλεκτρονικό χαρτί χρησιμοποιήθηκε σε συσκευή από τη Sony, που απέτυχε κυρίως λόγω της λανθασμένης εμπορικής της στρατηγικής.

Όλα αυτά σημαίνουν ότι το 1998 ο Bill Gates είχε δίκιο που απέρριψε τη δημιουργία ηλεκτρονικού αναγνώστη από τη Microsoft. Η τεχνολογία απλά δεν ήταν έτοιμη. Και σωστά η Microsoft πόνταρε τότε για τα ebooks στα palmtop.

Το λάθος ήταν περισσότερο ότι διέλυσε την ομάδα που ασχολούταν με αυτό και ότι παρόλο που είχε νωρίς το πρόγραμμα Microsoft Reader ποτέ δεν μπόρεσε να το κάνει πραγματικά επιτυχημένο. Το αποτέλεσμα ήταν ότι όταν πραγματικά ήρθε η ώρα για τον ηλεκτρονικό αναγνώστη η εταιρία δεν είχε πραγματική επαφή με τα ebooks και τις συσκευές ανάγνωσης.

Γενικότερα, το πρόβλημα με τη Microsoft δεν ήταν ότι δεν καινοτομούσε. Όπως και με το tablet PC, οι περισσότερες καινοτομίες στους υπολογιστές πέρασαν από το μυαλό και τα χέρια της εταιρίας. Δεν ήξερε όμως να ξεχωρίσει ποια καινοτομία μπορούσε να εφαρμοστεί πότε, να επιμείνει σε αυτήν, να επικεντρωθεί σε αυτές που έπρεπε, να τις υλοποιήσει αποτελεσματικά. Με αποτέλεσμα, ενώ συχνά η Microsoft να είναι πρώτη ή από τους πρώτους σε πολλές νέες κατηγορίες προϊόντων, απλά να μην καταφέρνει να τις κάνει αυτή πρώτη σωστά. Και αυτή είναι η ιστορία όχι μόνο του ηλεκτρονικού αναγνώστη και των ebooks, αλλά τελικά και του iPad και των tablet PC.