Ο Χρήστος Χρυσόπουλος για τα ebooks, την ψηφιακή υπόσχεση και το ρόλο των διανοούμενων

Ο συγγραφέας Χρήστος Χρύσοπουλος εξέδωσε τον Οκτώβριο του 2010 το πιο πρόσφατο βιβλίο του, τη νουβέλα “Ο βομβιστής τους Παρθενώνα” (Εκδόσεις Καστανιώτη), τόσο τυπωμένο όσο και ηλεκτρονικά. Παράλληλα, ξεκίνησε ένα blog ειδικά για το βιβλίο, με περιεχόμενο που ανανεώνεται συνεχώς και δίνει τη δυνατότητα σχολιασμού στους αναγνώστες. Το ίδιο το ηλεκτρονικό βιβλίο όμως δεν έμεινε μια ψηφιακή μεταφορά του χάρτινου βιβλίου. Εμπλουτίστηκε τον Ιανουάριο του 2011 με 9 προσαρτήματα γραμμένα από το συγγραφέα ειδικά και μόνο για την ηλεκτρονική έκδοση, ντοκουμέντα από την απεικόνιση του μνημείου και με παραπομπές στο διαδίκτυο. Οι αναγνώστες που είχαν αγοράσει ήδη το ηλεκτρονικό βιβλίο μπορούσαν να κατεβάσουν τη νέα, εμπλουτισμένη εκδοχή του χωρίς κόστος. Με αυτόν τον τρόπο, ο Χρυσόπουλος και οι Εκδόσεις Καστανιώτη ήθελαν “να προκύψει ένα «επαυξημένο» σύνολο (βιβλίο-ebook-blog-forum), που θα λειτουργεί ως συνέχεια της μυθοπλασίας”. 

Στο κείμενό του “To «κογκνιταριάτο» και η ιεράρχηση της πληροφορίας. Ένα επιχείρημα για το ηλεκτρονικό βιβλίο, την ψηφιακή υπόσχεση και το ρόλο των διανοουμένων” ο Χρήστος Χρυσόπουλος, έχοντας δοκιμάσει ο ίδιος τις νέες δυνατότητες των ψηφιακών εκδόσεων, παρεμβαίνει στη συζήτηση για το ηλεκτρονικό βιβλίο στην Ελλάδα και προσπαθεί να εντοπίσει τις αλλαγές που φέρνει σε δύο θεμελιώδη πεδία για τους συγγραφείς και τους αναγνώστες: πρώτον, στον ίδιο τον τρόπο με τον οποίο γράφουμε και, δεύτερον, στην ψηφιακή υπόσχεση για δημοκρατική και ελεύθερη παραγωγή και διακίνηση έργων και ιδεών. Επικεντρώνεται στο ρόλο των συγγραφέων και γενικότερα των διανοουμένων, του “κογκνιταριάτου”, και προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα “Ποιος είναι ο κοινωνικός ρόλος και ποια η ενδεικνυόμενη δράση ενός διανοουμένου που επιθυμεί να σταθεί κριτικά απέναντι στις όποιες πρακτικές εκμετάλλευσης και υπονομεύσεων, αλλά αναγνωρίζει ταυτόχρονα την υπόσχεση και την ισχύ των νέων τεχνολογιών;».

Ο Χρυσόπουλος εντοπίζει μια θεμελιώδη, εγγενή ένταση στο σύγχρονο, πληροφοριακό καπιταλισμό: από τη μια η τεχνολογική καινοτομία, η δημιουργικότητα και η ελεύθερη οικειοποίηση της δημιουργίας των άλλων που αυτή απαιτεί, από τη άλλη ο περιορισμός τους για τη διασφάλιση της ιδιοκτησίας και της εκμετάλλευσης των δημιουργημάτων.

Αυτές τις αντιφάσεις εξετάζει ο Χρυσόπουλος στο κείμενό του κάνοντας παράλληλα πολλά εύστοχα σχόλια για την εξέλιξη της αφήγησης στην ψηφιακή εποχή, το νόημα της λογοκρισίας στα e-book, το κλείδωμά τους και στην ανάμιξη (remixing), την οικειοποίηση (appropriation) και τη δειγματοληψία (sampling) των ψηφιακών κειμένων.