#ebookgr: εντυπώσεις από την ηλεκτρονική ανάγνωση [ε’]

Μια από τα σημαντικότερες παραμέτρους της συγγραφικής δουλειάς, ίσως μάλιστα η σπουδαιότερη από αυτές που μπορεί να ελέγξει ένας συγγραφέας, είναι τα διαβάσματα στα οποία ανατρέχει κατά τη διάρκεια της γραφής. Και εδώ επιλέγω εμπρόθετα το ρήμα «ανατρέχει» επειδή εμπεριέχει στη ρίζα του την κίνηση.

Το τελευταίο βιβλίο που έγραψα έχει τίτλο «Φακός στο στόμα» και είναι ένα χρονικό, μια περιπλάνηση στην Αθήνα. Η γραφή του απαιτούσε την κίνηση του συγγραφέα, την δική μου περιπλάνηση, μέσα στην πόλη. Τι διαβάζει, λοιπόν, κανείς για να γράψει μια περιπλάνηση; Και με ποιον τρόπο συναντά τους άλλους συγγραφείς-πλάνητες που προηγήθηκαν στην ιστορία της λογοτεχνίας;

Αποφάσισα ότι, ανάμεσα στα άλλα, χρειαζόμουν την «Επινόηση της καθημερινής πρακτικής» του Μισέλ ντε Σερτώ. Ένα κείμενο περιπατητικό, φιλοσοφικό, για την πόλη και τον διαβάτη. Πώς να συνδέσεις όμως αυτή τη ρέουσα αφήγηση με την περιπλάνηση; Φτάνοντας στα άκρα: πώς να διαβάζεις περπατώντας; Προσπάθησα να περιπλανηθώ με το βιβλίο του Σερτώ στα χέρια, μέχρι που κατάλαβα ότι αυτό ήταν αδύνατο. Η ανάγνωση είναι ασύμβατη με το βάδην.

Τότε θυμήθηκα το Κindle μου. Αρκούν δυο πλήκτρα Shift-SYM και ένα ζευγάρι ακουστικά. Το κείμενο του Ντε Σερτώ όπως εκδιπλωνόταν στα αγγλικά μέσα από την ανδρική ψηφιακή φωνή του Kindle (στην βραδύτερη ταχύτητα ανάγνωσης) μετατράπηκε στο soundtrack αυτής της χειμερινής περιδιάβασης στους αθηναϊκούς δρόμους. Βγήκα αμέσως έξω στην πόλη. Πολλές λέξεις χάνονταν στη μηχανική ανάγνωση αλλά αυτό είναι αδιάφορο. Κάποιες εκφράσεις ή έστω μεμονωμένες λέξεις έρχονταν στην επιφάνεια κάθε τόσο και «έδεναν» οργανικά με τους θορύβους της πόλης ή με το διαρκές traveling του περιπάτου μου. Ήταν ένα διαρκές voiceover που δεν προσέφερε τη νοηματική συνοχή ενός κειμένου, αλλά την περιστασιακή έκλαμψη μερικών λέξεων, ή ακόμα και παραγράφων ολόκληρων, που αντιστοιχίζονταν με αυτό που έβλεπα μπροστά μου.

Από εκείνη τη στιγμή και για τους επόμενους μήνες το Kindle και ο Ντε Σερτώ (μαζί και ο Μάρτιν Βάλζερ που μου είχε προσφέρει την εναρκτήρια πρόταση του βιβλίου) είχαν γίνει οι αναντικατάστατοι συνομιλητές του «Φακού στο στόμα»

Κωσνταντίνος Πασχαλίδης [Twitter: @kopasas]
Τον Οκτώβριο του 2010 έκανα μία επέμβαση και έμεινα μία εβδομάδα στο νοσοκομείο και καμιά δεκαριά μέρες σπίτι. Σε αυτό το διάστημα η βιβλιοθήκη μου εμπλουτίστηκε με εφτά καινούργια αποκτήματα. Τότε άρχισα να συνειδητοποιώ το τεράστιο πρόβλημα χώρου. Η βιβλιοθήκη στο σπίτι μου ήταν γεμάτη, συν ένα δωμάτιο στο πατρικό μου. Ένα άλλο θέμα ήταν τα ταξίδια. Επειδή κατά περιόδους φεύγω σε μεγάλα ταξίδια, πάντα δυσκολεύομαι να κουβαλήσω βιβλία.

Άρχισα λοιπόν να ψάχνω λύση για το πρόβλημα μου. Είχα διαβάσει για την κυκλοφορία των e-readers αλλά δεν είχα δει κάποιον από κοντά. Ξεκίνησα λοιπόν εντατική έρευνα μέσω διαδικτύου και αποφάσισα ότι έπρεπε να αποκτήσω ένα. Κατέληξα στο Nook (ναι, το ξέρω, δεν πήρα Kindle και δεν το μετανιώνω) και μέσω ενός γνωστού site δημοπρασιών λίγο πριν τα Χριστούγεννα του 2010 το απέκτησα. Από τότε άλλαξε δραστικά ο τρόπος που διάβαζα. Το έχω πάντα μαζί μου (ΜΜΜ, ταξίδια, διακοπές κτλ). Επειδή διαβάζω τα αγγλικά βιβλία στο πρωτότυπο, από την πρώτη μέρα είχα άπειρο υλικό (η συμβουλή μου σε όσους με ρωτούσαν ήταν να περιμένουν λίγο επειδή η ελληνική βιβλιογραφία σε e-books ήταν περιορισμένη).

Η εμπειρία της ηλεκτρονική ανάγνωσης είναι καταπληκτική, δεν κουράζεσαι, μπορείς να διαβάζεις με τις ώρες μιας και δεν εκπέμπεται καθόλου ακτινοβολία. Το λεξικό είναι εκεί όποτε το χρειάζεσαι. Ανατρέχεις σε όποιο βιβλίο θέλεις όποτε θέλεις. Η μπαταρία δεν σε αφήνει ποτέ (ανά 2 εβδομάδες το φορτίζω) και είναι πανάλαφρο. Σε συνδυασμό με το Nook for Android έχω πάντα το βιβλίο μου μαζί μου και μην ξεχνάμε το καλύτερο πρόγραμμα για όσους έχουν ηλεκτρονικούς αναγνώστες, το Calibre.

Βιβή Μωραΐτη [Facebook]
Ηλεκτρονικό βιβλίο…

Το άκουγα για χρόνια… Μια μέρα, λέει, θα διαβάζουμε συνέχεια από μια οθόνη… Πφφφ, έλεγα. Δεν θα αντικαταστήσει το πραγματικό βιβλίο…

Τελικά πριν από 5 μήνες υπέκυψα… Αγόρασα έναν ηλεκτρονικό αναγνώστη (όχι το σάιτ, χαχα), έναν απλό e-reader… Το μελέτησα, έλεγα ότι δε θα το χρησιμοποιώ παρά μόνο στα ταξίδια. Αμ, δε!

Το ηλεκτρονικό βιβλίο τελικά είναι πάρα πολύ μεγάλη ευκολία! Σε λιγότερο από μισό κιλό μπορείς να χωρέσεις περίπου 1500 βιβλία, ή και περισσότερα. Mα ποιος διαβάζει 1500 βιβλία σε όλη του τη ζωή; Χωράει άνετα στην τσάντα σου, στο σακίδιο…

Μέχρι τότε διάβαζα και ηλεκτρονικά βιβλία, αλλά μέσα από τον υπολογιστή (λάπτοπ), που ήταν και κουραστικό… Κουραζόντουσαν τα μάτια μου από την οθόνη, δε βολευόμουν… Καλό το λάπτοπ, αλλά έχει κι αυτό και έναν όγκο.

Τελικά όμως η έκπληξη μού ήρθε από αλλού… Πίστευα ότι μόνο εγώ θα χρησιμοποιώ τον αναγνώστη… Η μητέρα μου όμως, ετών συντάξεως (δε λέω πόσο), μέσα σε μια ώρα έμαθε να τον χειρίζεται, αυτή που δυσκολεύεται και με το κινητό – μα ούτε ένα μήνυμα δεν μου στέλνει! Ξέρει να μεγαλώνει τα γράμματα, να διαβάζει και της αρέσει που μεταφέρεται εύκολα και μπορεί να αλλάξει βιβλίο όποτε θέλει. Το κλέβει τόσο συχνά που όταν είμαι στο πατρικό μου γυρνάω στα απλά βιβλία.

Βρίσκω τόσα πλεονεκτήματα στο ηλεκτρονικό βιβλίο, όπως ότι το παίρνεις σχεδόν παντού και διαβάζεις άνετα, αλλάζεις φόντο, δεν κουράζεσαι… Θα μπορούσα να γράφω με τις ώρες!! Αργότερα πήρα και ένα iPad… Και εκεί ηλεκτρονικά βιβλία, αλλά τελικά σαν τον απλό αναγνώστη δεν έχει… Τον προτιμάμε και οι δυο. Το μόνο σοβαρό μειονέκτημα είναι ότι, καθώς τα βιβλία δεν καταλαμβάνουν χώρο, πολύ σύντομα βρίσκεσαι με μια τρύπα στο πορτοφόλι σου!

Αυτό που λένε περί μυρωδιάς και μελανιού στα χέρια… Δε θα αντικατασταθεί σίγουρα, αλλά πόση οικονομία κάνεις σε χώρο, χαρτί, μελάνι δε λέγεται. Και σε χρήματα, γιατί το ηλεκτρονικό βιβλίο είναι πιο φτηνό από το τυπωμένο, με κάποιες εξαιρέσεις. Το μόνο μειονέκτημα που βρίσκω είναι ότι τα ηλεκτρονικά βιβλία εδώ στην Ελλάδα είναι κάπως ακριβά σε σχέση με το εξωτερικό.

Εύη Κ. [Google+, blog: Merry Tale]
Η συστηματική μου εμπειρία με το ηλεκτρονικό «έντυπο» ξεκίνησε στα φοιτητικά μου χρόνια, όταν τα ακαδημαϊκά μου ενδιαφέροντα τράβηξαν προς μια κατεύθυνση στην οποία η ελληνική βιβλιογραφία ήταν από σπάνια έως ανύπαρκτη. Άρχισα λοιπόν να σκαλίζω ψηφιακό υλικό από τη βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου, να ψάχνω άρθρα στο διαδίκτυο και τελικά να αγοράσω σύντομες συνδρομές σε καναδυό περιοδικά, των οποίων η ψηφιακή εκδοχή μου κόστιζε λιγότερο λόγω απουσίας εξόδων αποστολής. Όσον αφορά λογοτεχνικά κείμενα όμως παρέμεινα πιστή στο βιβλίο –  μέχρι πριν λίγους μήνες, οπότε κι απέκτησα τον πρώτο μου ebook reader, ένα Cybook Odyssey.

Λόγω αδυναμίας των οπτικών μου νευρών, η όραση δεν είναι το φόρτε μου. Η ανάγνωση, λοιπόν, μπροστά σε οθόνες υπολογιστή / λάπτοπ / tablet ακόμα και με τη φωτεινότητα στο 0% είναι εξουθενωτική και απαγορεύεται διa ροπάλου να ξεπερνά τα 20 συνεχόμενα λεπτά. Έτσι, η αγορά ενός ebook reader ήταν απαραίτητη για μένα, προκειμένου να συνεχίσω το… άθλημα. :) Τελικά ύστερα από αρκετό ψάξιμο και αναμονή για την εμφάνιση των features που ζητούσα, κατέληξα στο Cybook Odyssey πριν λίγους μήνες. Η οθόνη ηλεκτρονικού χαρτιού δεν είναι μόνο ευχάριστη στην όψη, αλλά και πολύ ξεκούραστη. Μπορώ να διαβάζω επί ώρες, χωρίς να αισθάνομαι ούτε κόπωση ούτε ζάλη. Επιπλέον ένα άλλο πολύ σημαντικό ατού των ηλεκτρονικών βιβλίων είναι η δυνατότητα που έχει κανείς να επιλέξει το είδος και το μέγεθος της γραμματοσειράς με την οποία θα τα διαβάσει. Κι αυτό, πιστεύω, αφορά ακόμα περισσότερο ανθρώπους της τρίτης ηλικίας απ’ όσο εμάς τους νεότερους, καθώς η όραση εξασθενεί με την ηλικία χωρίς εξαιρέσεις. Με έναν ebook reader ο αναγνώστης με αδύναμη όραση μπορεί να διαβάσει περισσότερο και ευκολότερα, καθώς προσαρμόζει την εμφάνιση των γραμμάτων στις ανάγκες του. Ελπίζω κάποια στιγμή να αγοράσω έναν και για τους γονείς μου! :)

Μια ασυνήθιστη χρήση του Cybook μού προέκυψε μετά από λίγες βδομάδες χρήσης εντελώς απρόσμενα. Είμαι μουσικός και χρειάστηκε να μεταφέρω κάποιες ψηφιακές παρτιτούρες κάποια στιγμή, έτυχε όμως να μην έχω μέσο αποθήκευσης εύκαιρο άλλο εκτός από την κάρτα μνήμης του Cybook. Έτσι βρέθηκαν οι pdf παρτιτούρες μου στο cybook για πρώτη φορά, κι έτσι αυτό κατάφερε να με πείσει ότι μαζί του μπορώ να διαβάσω και παρτιτούρες! Σίγουρα όχι με την άνεση μιας κανονικής παρτιτούρας, αλλά πάντως με αρκετή αποτελεσματικότητα κάθε φορά που χρειάζομαι περισσότερο χώρο στο αναλόγιό μου ή όταν θέλω να παρακολουθήσω το μουσικό κείμενο ακούγοντας το κομμάτι χωρίς το συνήθη ανοικονόμητο όγκο των βιβλίων μουσικής στην αγκαλιά μου.

Πέρα από την άνεση και τη φορητότητα των ψηφιακών βιβλίων όμως νομίζω πως η μεγαλύτερη συμβολή τους αφορά το περιβάλλον. Η προώθηση της ηλεκτρονικής ανάγνωσης μπορεί να τονώσει την οικονομία σε πολλά επίπεδα, τα οποία νομίζω δε χρειάζεται ν’ αναλύσω εδώ. Απλώς σημειώνω πόσο χαίρομαι που ως οικολογικά ευαισθητοποιημένη αναγνώστρια έχω πλέον και αυτή την επιλογή – αν και ακόμα δεν την έχω με τιμή που να δικαιολογείται με κάποιο λογικό τρόπο. Είναι όμως μια αρχή και πρόκειται να έχει μέλλον. Δεν ξέρω βέβαια αν θα μου άρεζε ένα δυνητικό μέλλον χωρίς βιβλία, αλλά η μέχρι τώρα εμπειρία μου με την ηλεκτρονική ανάγνωση σίγουρα με έχει πείσει ότι από πρακτικής τουλάχιστον άποψης και όσο τα σχετικά λογισμικά συνεχώς βελτιώνονται, η ψηφιοποίηση της γραπτής έκφρασης είναι ένα τεράστιο άλμα μπροστά τόσο για την ενημέρωση και την ψυχαγωγία όσο και για την ελευθερία της δημιουργίας και την οικονομία.